golem boneman

De figuur is opgebouwd uit stukjes klei die zijn gemanipuleerd, ze zien eruit als botten. Klei symboliseert aarde, vruchtbaarheid en leven. De figuur is een wezen dat is ontstaan en gevormd door menselijk handelen. Deze ‘golem, boneman’ is een metafoor voor hoe de mens met de aarde omgaat. De figuur komt uit de aarde opgerezen als een wezen van de onderwereld. De gevolgen van het menselijk handelen worden zichtbaar nu het wezen bij ons terugkomt. De aarde waar hij uitkomt zit vol met dode beesten en insecten.

Er zijn veel verhalen over wezens die uit klei zijn geschapen. Prometheus maakte de mens van klei en Palla Athene blies er leven in. Ook is er het bekende joodse verhaal van de golem, waarbij er een dienaar wordt gecreëerd uit klei. De dienaar doet niet precies wat er van hem wordt verwacht. De golem komt in veel hedendaagse verhalen en films voor, waarbij deze weer van andere symboliek wordt voorzien.

Bij alles wat je laat zien als kunstenaar, heb je te maken met bestaande kennis en historie en daaruit volgend de associaties die mensen kunnen hebben. Niet iedereen die kijkt heeft dezelfde kennis. Tijdens het maken van het beeld leerde ik van mensen, ik zocht dingen op en ik gebruikte mijn eigen intuïtie en kennis. Ik mixte alles door elkaar tot het voor mij klopte. Zo zie ik ook dat in populaire cultuur zoals in games, films en series ook veel gebruikt wordt gemaakt van oude mythen en symboliek.

Met het beeld refereer ik naar de mythen en verhalen over wezens uit klei. Klei symboliseert aarde en vruchtbaarheid. De botten staan voor de dood. De bijen zijn al tijden in het nieuws vanwege bijensterfte. Er zijn veel meer insecten bedreigd. Vlinders, bijen, libellen, ratten, kraaien zijn ook vanitas motieven. Zo staat de kraai voor dood en ongeluk, het is ook een symbool voor de mens die op het slechte pad is geraakt. De muis maakten voorteken kenbaar maar werd ook net als de rat gezien als wezens van het ongeluk en kwaad. De motieven in de vanitas schilderijen brachten de boodschap ‘momento mori’, ofwel gedenk te sterven. Men beschouwde het leven op aarde als kortstondig en ondergeschikt aan het eeuwige leven na de dood. De boodschap van dit beeld gaat juist over het leven op aarde nu, niet alleen de individuele mens, maar alles wat leeft.  Dit is het leven wat er is en daar moeten we juist heel zuinig op zijn.

De mens is vergeten dat ze in een kringloopsysteem leeft: alles komt na een rondgang weer terug. Alles is verbonden, de kringloop is verstoord en vervuild. Net als ieder ander mens houd ik van een comfortabel leven. Het is lastig om duurzame keuzes te maken. Je moet er dingen anders voor doen of voor laten. Je moet ook weten wat werkelijk goed is en wat niet. Vaak is dat niet zichtbaar of onduidelijk. Je hebt geen idee wat de belasting of vervuiling is van producten die je koopt en die dingen die je doet. Een groot deel van het kringloopsysteem heb je niet in beeld en dat maakt het lastiger ernaar te handelen.

Het maken van beelden met de materialen waarmee ik werk is niet duurzaam. Er zijn als mens is al niet duurzaam. Hoe daar mee om te gaan? Zelf blijf ik daarin zoekende.